Drugi wrocławski koncert Chicago Symphony Orchestra poświęcony był Siódmej Mahlera. Nosi ona nieoficjalny podtytuł Das Lied der Nacht (Pieśń nocy), choć oficjalnie to „tylko” VII Symfonia e-moll. Wieńczy ona trylogię czysto instrumentalnych symfonii reprezentujących dojrzały styl Austriaka i jest, podobnie zresztą jak Szósta, dziełem progresywnym, w którym nie brak radykalnych i niezwykłych rozwiązań brzmieniowych. Jest nieco lżejsza niż poprzedniczka, a jej klimat jest miejscami bardzo fantasmagoryczny. Jest to dzieło fascynujące, które jednak ze względu na swoją niejednoznaczność nie jest wykonywane zbyt często, nawet przez dyrygentów kojarzonych z wykonaniami muzyki Mahlera. Bruno Walter wykonał je jedynie raz. Otto Klemperer, który pomagał Mahlerowi w przygotowaniu głosów do prawykonania w Pradze w 1908 roku, nagrał je co prawda sześć dekad później, ale realizację tę trudno zaliczyć do udanych ze względu na ekstremalnie wolne tempa (nawet jak na standardy tego dyrygenta było to srogie przegięcie pały). Chociaż jako pierwszy utrwali Siódmą Hermann Scherchen w 1950 roku, to zdecydowanie największą popularność zyskało nagranie Leonarda Bernsteina z NYPO z 1965 roku. Tak czy siak – arcyciekawa kompozycja!

Jest ona mniej rozgorączkowana emocjonalnie niż Szósta, dlatego też byłem przekonany, że wykonanie tego utworu dobrze wyjdzie Zwedenowi, że będzie do niego lepiej dopasowany temperamentalnie. Nie wydaje mi się jednak, aby tak było w istocie. Na piątkowym koncercie energia była jednak inna niż w czwartek. Gra była tak samo zjawiskowa (oprócz kilku wpadek intonacyjnych rogu tenorowego na początku), rzecz w tym, że poziom koncentracji wydawał się niższy, a przez to wykonanie było mniej sugestywne i mniej wciągające. Zweden nie jest wrażliwym interpretatorem, który wnika w strukturę dzieła i buduje spójną narrację, ogarniając formę z lotu ptaka. Dyryguje od jednego taktu do drugiego, podobnie zresztą jak Alsop. Jest drętwy, a jego wykonania są porządnickie, ale jednocześnie pozbawione życia. Jego piątkowa Siódma, choć zagrana przepięknie (trzeba to jednak zaakcentować!) była drętwa, a momentami (o zgrozo!) nawet nudnawa. Tyczy się to zwłaszcza Nachtmusik II, w której nie było za grosz zmysłowości, a tempo było zagonione. To samo można było zresztą powiedzieć o pozostałych częściach – o mało rozkołysanej w odcinkach tanecznych Nachtmusik I czy o kwadratowo brzmiącym finale. Nasuwało mi się skojarzenie z nagraniem Soltiego z CSO, który także odbierałem jako bezduszną rąbankę. Ale przecież kilkanaście lat po Węgrze z tą samą orkiestrą zarejestrował to dzieło Abbado – i tam działa się magia, której w piątek zabrakło (a w międzyczasie nagrali Siódmą z niesławnym Levinem…).
Wrócę jeszcze na chwilę do Van Zwedena. Poszczególne solówki wypadły u niego przepięknie, ale jego wykonanie nie skleiło się w spójną opowieść. Dało się jednak odczuć, że współpraca pomiędzy dyrygentem a orkiestrą była udana, a muzycy przyjmowali go z wyraźną sympatią. Wrocławskie koncerty CSO były z pewnością jednymi z najważniejszych wydarzeń muzycznych w Polsce – nie tylko tego sezonu, ale ostatnich kilku lat. Ale pomimo tego w pamięć i w serce mi nie zapadną.

foto. Todd Rosenberg Photography